De eetpolitie op expeditie!
Sushi is niet alleen in Japan populair. Tegenwoordig heeft elk boerengehucht over de hele wereld een sushi-restaurant. Het verfijnde en gezonde Japanse eten is aan een ware zegetocht begonnen. En wat is sushi zonder vis en in het bijzonder tonijn? Deze snel stijgende vraag naar met name de zeldzame blauwvintonijn zorgt voor enorme overbevissing van deze zeldzame soort. De documentaire Sushi: The Global Catch probeert ons ervan te overtuigen dat het zo niet langer kan.
Hippe snack
Sushi heeft een rijke en lange traditie in Japan. Het bereiden hiervan is een echt ambacht dat van generatie op generatie wordt overgegeven. Het wordt beschouwd als een echte kunstvorm dat jaren kost om het goed onder de knie te krijgen. Niet alleen het precieze snijden van de vis en groente, ook het perfect krijgen van de rijst is een ingewikkeld iets. Maar de laatste decennia is sushi doorgebroken als hippe snack en geeft elk land hier weer een eigen invulling aan. Zo krijg je in Amerika op de gezonde sushi een lekkere vette saus of wordt de rijst verpakt door een dikke plak vlees.
Maar vis blijft ook wereldwijd het belangrijkste ingrediënt en met name de blauwvintonijn. Dit is een tonijnsoort die gigantische afmetingen kan krijgen. In Tokyo bevindt zich de grootste tonijnmarkt ter wereld, Tsukiji Market, waarvandaan de vis overal naartoe wordt verscheept. Het is een lucratieve handel: een goede tonijn kan tienduizenden euro's opbrengen.
De documentaire begint interessant door een mooi overzicht te geven van de traditie van sushi, de plaats binnen de Japanse samenleving en de huidige populariteit ervan buiten Japan. Maar halverwege de film verandert het verhaal radicaal. Het onderwerp richt zich op de gevolgen van overbevissing en het gevaar van uitsterven van de tonijnsoort. Dit gebeurt op een manier die alleen maar kan worden omschreven als activistisch. Er is niets mis met het overbrengen van een boodschap, maar hier wordt de kijker een moraal door de strot geduwd. Net zoals andere documentaires met een duidelijke agenda verloopt de film vervolgens volgens een vast stramien. Het probleem wordt scherp en dramatisch gesteld, er komen een paar deskundigen aan het woord die het met de boodschap helemaal eens zijn en er worden duidelijke oplossingen gegeven. Het ei van Columbus is het in grote bassins kweken van tonijn. Er is één kweker die het na jaren is gelukt om jonge blauwvintonijn te produceren en we zien de gelukstranen in zijn ogen. Volgens de maker (Mark S. Hall) moeten we het niet van de politiek hebben, maar hebben we als consument de grootste macht in handen. Deze simpele benadering wordt begeleid door een continue stroom aan muzak (nietszeggende achtergrondmuziek). En ja, er is ook een handige iPhone-app voor het checken of een vissoort duurzaam is.
Conclusie
Sushi: The Global Catch is, op het begin na, een drammerige documentaire. Door de opgedrongen boodschap en de simpelheid van het verhaal schiet de boodschap zijn doel ver voorbij. Een gemiste kans voor iets dat zeker een echt probleem is, maar een betere film verdient dan deze.
